De natuur doet het grootste deel van mijn werk, ik leg alleen vast wat ik heb gezien
Uitbarstende vulkanen, spelende poolvossen en uitgestrekte gletsjers, allemaal passeerden ze al voor de camera van Jeroen van Nieuwenhove (33). In 2016 besloot de fotograaf alles achter te laten om het onbekende te gaan ontdekken in IJsland. Ondertussen woont hij er al vijf jaar en stichtte hij er zijn eigen gezin, maar toch komt Jeroen nog vaak langs nieuwe, adembenemende plaatsen.
De liefde, dat is waarom Jeroen ooit naar IJsland verhuisde. “Daarmee bedoel ik niet alleen de liefde voor mijn vrouw, maar ook de liefde voor een land. Toen ik voor het eerst naar hier kwam, is er iets in mij veranderd. Iets in mij ontwaakte en ik voelde me niet langer thuis bij terugkomst in België.”
Die eerste keer trok Jeroen naar IJsland als scoutsleider. “De traditie was dat de oudste groep net voor ze leiding wordt op buitenlands kamp gaat. Samen met een andere leider mocht ik die reis begeleiden en dus moesten we op zoek naar een geschikte bestemming. Uiteindelijk hadden we nog twee keuzes: een kamp in de Baltische staten of één in IJsland. We hebben er een wedstrijd van gemaakt. Ik maakte een presentatie over IJsland en mijn collega deed hetzelfde over de Baltische staten.” De presentatie over IJsland was overtuigend, niet alleen door de prachtige natuur, maar ook omdat IJsland net uit een financiële crisis kwam en alles er spotgoedkoop bleek. “Dan hebben we de knoop doorgehakt en wat later stonden we voor een appel en een ei in Reykjavík.
Daarna ben ik nog eens teruggekeerd en nog voor ik een tweede keer was geweest, had ik mijn derde vakantie al geboekt. Dan is de bal wat aan het rollen gegaan. Ik heb in het begin van de zomer van 2015 besloten om te verhuizen. Alles wat ik daarna nog deed, stond in het teken van mijn vertrek.”
In België was Jeroen fotograaf op lokale evenementen, nu vindt zijn lens vooral landschappen en dieren. “De natuur is voor mij een grote inspiratie. Ik krijg wel eens complimentjes over mijn mooie foto's, maar ik leg alleen maar vast wat ik heb gezien. De natuur doet eigenlijk het grootste werk. Als hier niet zo’n prachtige plekjes waren dan had ik ook nooit zo'n mooie foto's kunnen maken, ik moet enkel op het juiste moment op de juiste plaats staan. Op dat vlak doe ik ook wel veel research. Vaak zit ik uren naar Google Maps te staren om satellietbeelden te bekijken. Dan markeer ik alle interessante plaatsen op een kaart. Zo krijg ik een idee van welke plaatsen ik absoluut wil zien. Zodra ik dan een goed plekje heb gevonden, rij ik die richting uit met mijn camera.
Een van de plaatsen die ik deze zomer ontdekte, is een grote zandwoestijn in het zuiden van het land. Die is getekend door zwart zand van allerlei vulkanen die daarrond liggen. Kilometers ver is alles zwart, maar wanneer je dan zo’n zwarte berg oploopt die er vanaf de voorkant helemaal niet speciaal uitziet, kom je op een prachtig meer uit. Vanuit de auto had ik die plaats nooit ontdekt. Het meer mondt via een waterval uit in een krater. Het is een prachtig zicht.
In 2013 heb ik op die manier een foto gemaakt van een vliegtuigwrak langs de zuidkust. Toen kwam daar niemand, maar inmiddels is het één van de populairste attracties in de regio. Daar ga ik waarschijnlijk nooit meer naartoe. De beste foto die ik daar ooit kan nemen, heb ik al gemaakt.”
Ook om dieren te fotograferen heb je als fotograaf in IJsland wel wat geduld nodig. “Een andere favoriet is een foto van twee spelende vossen. Ik heb toen in totaal ongeveer 500 foto's gemaakt en heb daar 30 goeie foto's aan overgehouden. Die dieren poseren natuurlijk niet en zitten niet stil wanneer je dat wil.
Mijn vrienden zeggen dat ik na vijf jaar wel wat IJslandser ben geworden. Sommige klanken die ik in gebruik klinken al wat meer IJslands dan Nederlands.” Naast de taal heeft Jeroen ook de mentaliteit van het noorden overgenomen. “Aan de oppervlakte is er weinig verschil tussen onze culturen, maar als je dieper gaat kijken is er toch meer aan de hand. De mentaliteit die hier heerst is ‘we zien wel, alles komt goed’. Dat paste vroeger totaal niet bij mijn persoonlijkheid, maar ik heb me daaraan leren aanpassen.
Ik merk dat nu ook heel hard aan de aanpak van de coronacrisis. De manier waarop mensen hier met het virus omgaan en hoe het in de media komt is heel anders. Mensen hier zijn veel minder negatief ingesteld en er heerst meer een gevoel van samenhorigheid. Ik heb natuurlijk wel makkelijk praten, want het gaat hier ook veel beter dan in België en de maatregelen zijn niet zo streng.
Ook op werkvlak is alles minder prestatiegericht en minder druk. Het feit dat hier veel minder mensen wonen heeft daar zeker mee te maken. Er is minder verkeer en er zitten minder mensen op elkaar geplakt. Die dingen maken je minder gestresseerd.”
Wanneer hij niet fotografeert, werkt Jeroen bij een softwarebedrijf in Reykjavík, maar daar hoopt hij binnenkort verandering in te brengen. “Ik verkoop onder andere prints van mijn foto's, maar ik werk ook samen met een Belgisch reisbureau om hier reizen te gidsen, dat doe ik nu nog naast mijn vaste job. Ik hoop dat ooit voltijds te kunnen doen, maar dit jaar heeft de pandemie daar een stokje voor gestoken.
Ik gids niet alleen mensen in IJsland, deze zomer staan er ook tours in Spitsbergen gepland. Twee jaar geleden was ik er voor de eerste keer. Het is een speciale plek om rond te reizen, er zijn geen wegen dus je moet alles per boot doen. Daar hebben we als mensheid nog weinig verpest in de natuur.” Om zijn reizen te organiseren werkt Jeroen samen met het Belgisch reisbureau Puffins, dat zich op de Nederlandstalige markt richt. Maar dat is voor Jeroen niet de grootste motivatie. “Ik vind het vooral belangrijk dat het één van de gebieden is die zeer kwetsbaar geworden zijn door de klimaatopwarming. Ik wil mensen laten zien wat daar is en waarom we dat moeten beschermen. Voor velen is dat toch nog onbekend terrein.
Helaas is klimaatverandering moeilijk vast te leggen op foto. Vaak neem ik een foto op een bepaalde plaats en dan kom na een tijdje terug. Dan zie je wel dat alles heel snel verandert. Ik nam bijvoorbeeld een foto onderaan een gletsjer, even later kwam ik terug en was die gletsjer honderden meters opgeschoven. Tussen die foto’s zat maar één jaar verschil. De snelst terugtrekkende gletsjer ter wereld ligt hier in IJsland. Op één zomer trekt die toch een goeie 100 meter terug.”
