De dochters van Saoedi-Arabië mogen veel meer dan autorijden

'De grootste hervormer voor empowerment van vrouwen', noemde de Wereldbank Saoedi-Arabië. Het is een vaststelling die ik zelf elke dag kan beamen.

Geschiedenis kan heel boeiend zijn, maar het is nog boeiender als je ze voor je ogen geschreven ziet worden. Het land dat ik in 2007 leerde kennen toen ik hier als alleenstaande vrouw aankwam en het land dat ik nu, in 2021, opnieuw leer kennen, zijn dag en nacht verschil. 

Hier in Saoedi-Arabië zie ik dagelijks de effecten van Vision 2030, een groots plan - voortgestuwd door kroonprins Mohammad bin Salman - om de afhankelijkheid van Saoedi-Arabië van olie te verminderen, de economie te diversifiëren en openbare dienstensectoren te ontwikkelen, zoals gezondheidszorg, onderwijs, infrastructuur, recreatie en toerisme.

Elke dag is het wel ‘de eerste keer’ voor iets. Elk onderdeel van Vision 2030 is een column waard, maar de grootste verandering is toch wel hoe de rechten van de vrouw zijn geëvolueerd. Saoedi-Arabië werd in het rapport 'Women, Business and the Law 2020' van de Wereldbank erkend als het land dat sinds 2017 wereldwijd de grootste stap zette voor empowerment van vrouwen en gendergelijkheid.

Voogdijsysteem

Tot voor kort bestond hier een heel strikt voogdijsysteem, waarbij vrouwen een mannelijke voogd hadden die alles in hun plaats besliste. Zonder hem mocht een vrouw geen werk zoeken, reizen, een bankrekening openen, een sportwedstrijd bijwonen, een onderneming oprichten, een huis huren, enzovoort.  Dat is helemaal veranderd.

Het opvallendst is allicht het recht voor vrouwen met de auto te rijden. 24 juni 2018 was een historische dag voor de dochters van Saoed: sommige vrouwen zaten aan het stuur met naast zich op de passagierszetel de man die tot dan hun chauffeur was geweest. Terwijl vele westerse media de opheffing van het rijverbod als een rookgordijn zagen, betekende het voor de vrouwen hier een enorme verandering, waarvan het rimpeleffect op alle vlakken van het dagelijks leven te voelen was. Ik moest tot 2019 wachten om mijn rijbewijs te pakken te krijgen, maar nu ik het heb, geniet ik met volle teugen.

Nog een veelzeggend effect van de hervormingen: mannen en vrouwen hoeven niet langer restaurants binnen te gaan via aparte deuren die naar aparte secties leiden.

Terwijl vrouwen vroeger volledig bedekt moesten zijn en een zwarte abaja (een lang gewaad) moesten dragen, is het straatbeeld nu een kleurige bedoening met geopende abaja's in alle kleuren van de regenboog.  Sommige vrouwen dragen zelfs geen abaja meer.

Nog een veelzeggend effect: mannen en vrouwen hoeven niet langer restaurants binnen te gaan via aparte deuren die naar aparte secties leiden, een voor gezinnen (vrouwen alleen of vergezeld door mannen) en een andere voor mannen. Nu komt iedereen via één ingang binnen in één grote ruimte.

Hoewel deze hervormingen voor de gemiddelde westerling niet indrukwekkend lijken, mag je hun effect niet onderschatten.  En natuurlijk zijn er in het land veel conservatieven die zich ongemakkelijk voelen bij deze ommezwaai en liever de voortzetting van de gendersegregatie hadden gezien. Maar doordat de bevolking voor twee derde uit min 30’ers bestaat, worden de veranderingen in het algemeen vlot aanvaard. 

Terwijl ik vroeger als werkende vrouw de uitzondering was, ben ik nu de norm. Veel vrouwen zijn intussen leidinggevende figuren.

Sinds het begin van Vision 2030 merk ik elke dag hoe vrouwen meer en meer deel uitmaken van de Saoedische beroepsbevolking, zowel in de lagere als in de hogere echelons, van kassierster en bankbediende tot CEO. Terwijl ik vroeger als werkende vrouw de uitzondering was, ben ik nu de norm.  Veel vrouwen zijn intussen leidinggevende figuren, hebben succesvolle bedrijven, leiden afdelingen en hebben zelfs de rang van sergeant bereikt sinds de toegang tot het leger werd opengesteld.

Namen als Reema Juffali, de eerste Saoedische vrouwelijke autocoureur, Haifaa al-Mansour, de eerste vrouwelijk filmmaker, Njoud Al Shammari, een blogger erkend door Forbes Middle East als een van de top Arab Women Social Influencers, zijn het nieuwe normaal.

Wie had ooit gedacht dat jongens en meisjes samen zouden dansen op een concert van DJ Cosmicat, alias Nouf Sufyani, de eerste vrouwelijk dj in Saoedi-Arabië? Wie had ooit gedacht dat je hier als vrouw gewoon naar de bioscoop zou kunnen gaan met je vrienden? Ik alvast niet. Het is wel genieten.

"De wereld is klein' is een wisselcolumn van De Tijd waarin ondernemende Vlamingen vanuit het buitenland schrijven over wat hen beroert en boeit. Lees meer op tijd.be/dossiers/de-wereld-is-klein.