Wonen en werken in Zwitserland

Toen de partner van Elke Peeters elf jaar geleden een werkaanbod kreeg in Zwitserland, stond het koppel voor een spannende keuze: starten aan een carrière en leven in België of de sprong in het onbekende wagen en met een schone lei in Zwitserland starten. Na een voorzichtige verkenning van hun mogelijke nieuwe thuisland, gingen ze voluit voor de tweede optie.

“Nadat mijn vriend het werkvoorstel kreeg, zijn we voor een paar dagen naar Zwitserland getrokken om er de sfeer op te snuiven en voor zijn sollicitatiegesprek”, vertelt Elke. Het interview verliep erg goed, met als resultaat een contract dat niet zo lang erna in de bus belandde. Het land zelf viel eveneens in de smaak, waardoor de volgende stappen snel genomen werden. “Mijn vriend is eerst alleen verhuisd. Ik ben drie maanden in België gebleven tot ik een job vond in Zwitserland. Op het moment dat we vertrokken, woonden we nog bij onze ouders dus veel viel er praktisch gezien niet te verhuizen. We trokken naar Zwitserland met de auto en een aanhangwagen. Verder konden we gelukkig enkele maanden bij collega’s logeren tot we ons eigen appartement vonden.”

Werk en sociale leven

Elke werkt als IT-consultant binnen het domein van Digital Marketing. Via haar eerste werkervaring in Zwitserland kon ze rustig wennen aan de nieuwe omgeving, aangezien ze terechtkwam in een internationaal bedrijf met voornamelijk buitenlandse werknemers, die dan ook nog eens Nederlands spraken. De aanpassing was echter groter op haar tweede job. “Ik kwam er terecht in een klein familiebedrijf waar enkel Zwitsers werkten, waar ik plots Duits moest spreken en nauwelijks iets verstond van het Zwitsers Duits. Sommigen deden moeite om zichzelf verstaanbaar te maken, anderen niet en daardoor voelde ik me bij momenten wat verloren.”

De overschakeling naar het dagelijkse leven in hun nieuwe thuisland verliep dan weer eenvoudig en natuurlijk. “We gingen vaak om met Belgen en Nederlanders dus dat maakte alles wat gemakkelijker. Buiten de expatkring vrienden maken, wordt wel bemoeilijkt door de taal, het Zwitsers Duits, en door de geslotenheid van Zwitsers. Ze laten je niet snel toe binnen hun vriendenkring.” Enige tijd later, verhuisde het koppel van Duitstalig naar Franstalig Zwitserland. “Frans spreken maakte sociale interactie veel eenvoudiger, waardoor we nu een vaste vriendenkring hebben uitgebouwd, hoewel onze vrienden vaak ook buitenlander zijn”, deelt Elke. Het heeft enkele jaren geduurd, maar het koppel voelt zich helemaal thuis en opgenomen in Zwitserland.

Werkdruk en levenskwaliteit​

Tijdens het uitbouwen van hun carrière, ondervinden Elke en haar vriend het verschil in werkdruk tussen België en hun nieuwe thuis aan den lijve. “De meeste bedrijven bieden 20 vakantiedagen per jaar en een werkweek van 40 uur. De middagpauze is onbetaald, dus je bent dagelijks 9 uur op je werk. Er wordt ook van je verwacht dat je jezelf uit de slag kan trekken: een meter sneeuw voor de deur is geen excuus om niet te komen werken. Vakbonden bestaan niet. Bedrijven zijn veel vrijer in hun contracten met werknemers en de wet beschermt de werknemer maar gedeeltelijk.” Ze leren snel: het is hard werken in Zwitserland.

Daartegenover staat de levenskwaliteit in het land, die groter is dan in de meeste landen, vindt Elke. “Iemand met een minimumloon kan een sportwagen kopen als hij voor de rest zuinig leeft. Het leven is wel zeer duur. Eten, huur en ziekteverzekering zijn de grootste kosten. Maar naast de grote algemene levenskwaliteit maken ook de weidse natuur, de gemeenschap met verschillende nationaliteiten, de netheid, het respect tussen de mensen, de stiptheid en de veiligheid het hier heel fijn om wonen”, somt Elke op.

Alles praktisch​

Het is belangrijk om bij aankomst in Zwitserland enkele verplichte zaken, vooral toegespitst op verzekeringen en belastingen, in orde te brengen. “De verzekeringen die je moet afsluiten zijn een ziekteverzekering, een huishoudverzekering, waaronder burgerlijke aansprakelijkheid valt, en een brand- en natuurschade verzekering. Om de praktische kant hiervan te overzien, heeft een verzekeringsagent ons op weg heeft geholpen.” Een volgende stap is de aansluiting bij een ziekenfonds. “Achteraf bekeken, raad ik aan om daarover vooraf onderzoek te doen. Dat maakt je beslissing en de keuze eenvoudiger en beter gefundeerd”, getuigt Elke.

Ziekteverzekeringen worden privé georganiseerd en dat maakt het aanbod helemaal anders dan in België. “Je hebt honderden bedrijven die ziekteverzekeringen aanbieden. De website www.comparis.ch is een handige tool en kan helpen bij de beslissing. Laat je niet afschrikken door de prijzen”, drukt Elke op het hart, “weet dat het nu eenmaal duur is. Je kan je beter goed laten verzekeren van in het begin. Het systeem is zeer complex dus stel voldoende vragen aan je verzekeraar. Ik raad ook aan om een verzekering voor rechtsbijstand af te sluiten. En als je een voertuig hebt, dan neem je best een extra verzekering bij je autoverzekering voor verkeersrechtsbijstand.” 

Wat belastingen betreft: deze worden van het loon afgehouden wanneer je een verblijfsvergunning type L of B hebt. “Je betaalt als inwoner een forfait en bent niet verplicht een belastingaangifte in te dienen. Wil je echter toch een aangifte doen, dan kan je best de hulp van een boekhouder vragen.” Heb je een verblijfsvergunning C, die verkregen wordt na 5 jaar, dan betaal je je belastingen van het vorige jaar op het einde van het huidige jaar. De belastingaangifte wordt ingevuld aan het begin van het huidige jaar.

Thuisfront​

Het is vraagt vaak wat tijd bij familie en vrienden om de gedachte van een vertrek van een geliefde te plaatsen. Het contact wordt anders beleefd, neemt af, maar wordt door de nieuwe technologie toch ook eenvoudiger op afstand. “De eerste jaren werd er ons vaak gevraagd wanneer we terug naar België kwamen. We wisten ook zelf niet hoelang we zouden blijven. Maar doorheen de jaren werd het stilaan duidelijk dat we niet zouden terugkeren en dat hebben we ook verteld. De familie is intussen aan het idee gewend en komt af en toe op bezoek. Wij gaan drie tot vier keer per jaar naar België voor een lang weekend.”

Er blijft ook altijd een gemis, niet enkel van mensen, maar ook bepaalde dingen, die vroeger vanzelfsprekend waren, vallen weg bij een emigratie. “Wat we missen uit België is de uitgebreide keuze aan producten in de supermarkt of eten zoals koffiekoeken, frietjes, belegde broodjes, vleessla, americain préparé en kip curry. Ik mis de goed georganiseerde muziekfestivals, aangezien de organisatie hier soms rampzalig is, en een avondje uit kunnen gaan zonder je blauw te betalen.”

Tips

Doorheen de jaren, verzamelde Elke een bron van wijsheid over emigreren en expatriëren naar Zwitserland. “Je hebt bijvoorbeeld een job nodig om een verblijfsvergunning te krijgen dus je kan best een contract getekend hebben voor je vertrek. Meld je ter plaatse zo snel mogelijk aan bij de gemeente. Hou rekening met de levenskost in Zwitserland, wanneer je overweegt te emigreren. Een Zwitsers appartement huren met enkel spaargeld wordt heel moeilijk. Win informatie in over Zwitserse lonen voordat je een contract tekent. Er wordt vaak geprofiteerd van buitenlanders op die manier. Het loon lijkt zo hoog tegenover dat in België dat je er niet bij stilstaat of het wel om een correcte verloning gaat. Er zijn heel wat expatwebsites die daarbij kunnen helpen.”

Maar naast de praktische regelingen, heeft Elke ook tips over de sociale kant van de zaal. “Ik raad aan om naar een internationale stad te verhuizen, zoals Zurich, Genève, Basel of Lausanne. Het Zwitsers Duits accent is zeer moeilijk te leren. In de grote steden spreken de meeste mensen Hoogduits of Engels en zijn er veel buitenlanders en expats. Franstalig Zwitserland heeft dit taalprobleem niet omwille van het Frans.”

Toekomstmuziek

En wat brengt de toekomst het koppel? “We verhuisden enkele maanden geleden dichterbij ons werk en onze vrienden. Voorlopig zitten we hier goed, maar de kans bestaat dat we naar een ander land verhuizen binnen een vijftal jaren. Het kopen van een huis speelt hierbij een grote rol. Ooit willen we ons eigen huis hebben en in Zwitserland is dit niet evident”, droomt Elke.

Tekst: Josine Buggenhout