Waar kansen en uitdagingen twee kanten van dezelfde munt zijn

Weinig exportmarkten zijn zo veelbesproken als het Verenigd Koninkrijk. Dat dit veel met de brexit te maken heeft, behoeft geen twijfel. Al is dat maar één kant van het verhaal … Zo prijkt het VK op de vijfde plaats in de ranglijst van grootste importeurs ter wereld, wat van de Britse markt een ‘must-go’ maakt voor exportbedrijven die het groot zien. Want zelfs al bracht de jaarwisseling nieuwe uitdagingen zoals douaneformaliteiten met zich mee, kansen zijn er altijd.

Kortom: een nieuw jaar, een nieuwe manier van zakendoen met de Britten. Om u door het veranderde handelslandschap te loodsen, bekijken we de Britse markt door twee complementaire brillen: die van Jan Offner, onze Vlaamse Economische Vertegenwoordiger (VLEV) in Londen, en die van Ilke Bliki, de brexit-coördinator van Flanders Investement and Trade.

Corona en brexit: dubbele dobber?

Eind vorig jaar hield de tweede coronagolf zwaar huis in het VK. De impact op de gezondheidszorg was groot. Kunnen we hetzelfde zeggen over de economische impact?

Jan Offner: “De Britse economie is momenteel niet in topconditie. Verwacht wordt dat het bbp voor 2020 11,3% lager zal liggen in vergelijking met het voorgaande jaar. Dit zou de grootste daling zijn in 300 jaar. De werkloosheidscijfers gaan dan weer in stijgende lijn. Officieel schommelen die rond de 5%.

Verder is er een nieuw kader voor tijdelijke werkloosheid in het VK: ‘furlough’. Dat zo’n systeem er kwam, is op zich al bijzonder. Het VK draagt de liberale principes en de vrije markt immers hoog in het vaandel. En een concept als tijdelijke werkloosheid valt daar niet altijd even makkelijk mee te rijmen.”

Bezige overheid

De Britse bedrijfswereld houdt de investeringsboot momenteel wat af. Geldt dat ook voor de overheid?

Ilke Bliki: “Verre van! De regering van Brits premier Boris Johnson zet sterk in op extra investeringen. Zo kondigde ze in november 2020 een investering aan van maar liefst 12 miljard pond in de groene revolutie. Dit deels naar aanleiding van de VN-klimaattop eind dit jaar in Glasgow. Enkele dagen later liet de Britse regering weten dat er voor defensie gedurende 5 jaar een cumulatieve budgetverhoging komt van 5 miljard pond per jaar. Om nog maar te zwijgen over de vele aangekondigde miljarden voor een enorm pakket aan technologie- en innovatiemaatregelen. Of de Britse begroting dit alles kan dragen, is nog maar de vraag. Maar de intentie is er alvast. Eén iets is duidelijk: de Britten zullen zwaar geschut bovenhalen om hun technologische leiderspositie te verdedigen en versterken.”

Jan Offner: “Ook creëren dit soort grote projecten kansen voor buitenlandse spelers. Met name in de vorm van lokale partnerships of toeleveringsdeals. De innovatiedomeinen die in het VK hoog op de agenda staan – zoals gezondheidstoepassingen, klimaatoplossingen, fintech en digitale technologieën – zijn Vlaamse technologiebedrijven op het lijf geschreven. Maar ook voor klassieke sterkhouders van Vlaanderen is er ruimte voor groei. Denk aan de voedingsindustrie. Als de op twee na grootste markt van Europa, biedt de Britse detailhandel voor voedingsproducten veel potentieel.

Daarnaast blijft de vraag naar bouwoplossingen en -materialen omvangrijk. Door de hoge huizenprijzen renoveren de Britten erop los. Daarbij wordt almaar meer aandacht besteed aan energievriendelijk wonen. De bevolkingsgroei in Londen en verscheidene steden in het noorden zorgt er dan weer voor dat de Britse overheid al jaren miljarden ponden vrijmaakt voor het bouwen van extra woningen en grote infrastructuurprojecten. De projectsector draait op volle toeren en daar lijkt de komende jaren niet meteen een einde aan te komen. Zo liggen er initiatieven op stapel voor onder meer extra infrastructuur voor hogesnelheidstreinen, om het noorden van Engeland beter te ontsluiten.”

Voorbereiding is het halve werk

Jan Offner: Het valt niet te ontkennen dat de traditionele sectoren het zwaar te verduren krijgen. Voor wie sterk afhankelijk is van de Britse markt komt het erop aan zich zo goed mogelijk aan te passen aan de nieuwe situatie en zijn huidige marktaandeel te verdedigen. Dat kan onder meer door de banden met bestaande klanten nog nauwer aan te halen en heldere afspraken te maken over Incoterms of leveringsvoorwaarden. Cruciaal is ook om logistieke en administratieve processen zo goed mogelijk af te stemmen op praktische wijzigingen qua douaneformaliteiten, grenscontroles, btw-aangiftes enzovoort. Een goed voorbereide ondernemer is er twee waard!”

Grote markt, grote verschillen

Kan de brexit op langere termijn ook de koopkracht van de Britten beïnvloeden?

Jan Offner: “Belangrijk om te weten is dat de Britten veel meer ‘op krediet’ leven en kopen dan Vlamingen. De Britse spaarboekjes zijn een pak minder gevuld dan de Belgische. Geld moet rollen in het VK, en dat zal ook na de brexit allicht zo blijven. Wie op het gebied van koopkracht een vinger aan de pols wil houden, richt zijn aandacht het best op specifieke regio’s. Er zijn immers duidelijke regionale verschillen. De rijkdom en welvaart zitten geconcentreerd in het zuiden van het VK – met name in Londen en de zuidoostelijke landsdelen – en rond enkele noordelijkere grootsteden zoals Manchester.

Niettemin is er momenteel een poging aan de gang om de Britse economie en overheid minder in en rond Londen te centraliseren en de noordelijke steden meer te betrekken bij de economische activiteiten van het land. Premier Boris Johnson zette dit thema de afgelopen maanden hoog op de politieke agenda met zijn ‘levelling up’-retoriek.”

Verandert de brexit mogelijk de manier waarop Vlaamse bedrijven het best hun eerste stappen op de Britse markt zetten?

Jan Offner: “De basisvoorwaarde voor een succesvolle marktintrede blijft dezelfde: je moet grondig je huiswerk doen. Marktstudies uitvoeren, een exportplan opstellen, mogelijke partnerships verkennen, logistieke voorbereidingen treffen, juridische aspecten bestuderen … Het zijn stuk voor stuk essentiële stappen. Voor goederenexporteurs met interesse in de Britse markt die voorheen alleen binnen de EU actief waren, is er wel een bijkomend aandachtspunt om in kaart te brengen: de douaneprocedures. Voor dienstenbedrijven is de impact van de brexit op hun exportplannen dan weer beperkter.”

Ilke Bliki: “Verder zullen persoonlijk contact en lokale vertegenwoordiging nog meer het verschil maken. Gelukkig blijven zakenreizen tussen Vlaanderen en het VK mogelijk zonder bijkomende administratieve rompslomp. Het gaat bijvoorbeeld over het deelnemen aan beurzen, het bijwonen van vergaderingen of het uitvoeren van herstellingen. De toegestane verblijfsduur bedraagt maximaal 90 dagen per periode van zes maanden. Vanaf 1 oktober 2021 moeten reizigers in plaats van hun Belgische identiteitskaart wel een Europees paspoort voorleggen om het VK binnen te mogen. Maar daar is dus nog voldoende voorbereidingstijd voor!”

Handelaars in hart en nieren

Zijn er culturele aspecten om in acht te nemen bij het betreden van de Britse markt?

Jan Offner: “Wie alle Britten voor zich wil winnen, moet beseffen dat dé Brit niet bestaat. Gebieden zoals Noord-Ierland, Schotland en Wales hebben hun eigen culturele referenties en taalkundige eigenheden. De zwaartekracht van Londen mag dan wel gigantisch zijn, andere delen van het VK staan niet graag in de schaduw. Daarom kan het interessant zijn om de Britse markt niet met één overkoepelende, maar wel met verschillende lokale distributeurs te coveren. Dezelfde gedachtegang is van toepassing op je marktsegmentering en prijszetting: je kan in pakweg de Midlands niet per se dezelfde prijs hanteren als in Londen.

Niettemin zijn er heel wat culturele aspecten die de Britten verbinden. De pubcultuur bijvoorbeeld: collega’s en zakenpartners sluiten vaak de werkdag af door zich samen te ontspannen. Ook sport is een dominant cultureel gegeven en een belangrijk gespreksonderwerp voor wie het ijs wil breken bij Britse zakenrelaties. De bourgondische manier van zakendoen – met een uitgebreide zakenlunch bijvoorbeeld – die Vlaamse bedrijven doorgaans hanteren, is hier dan weer minder ingeburgerd. Al wordt het wel gesmaakt! Let wel op met dure zakengeschenken. Die zijn een no-go in het VK.”

Ilke Bliki: “Verder blijven de Britten handelaars in hart en nieren. Het VK kent een rijke geschiedenis van bloeiende internationale handel met nagenoeg alle werelddelen. Niet in het minst met Vlaanderen! Daar zal de brexit – ondanks alle bijbehorende retoriek over meer soevereiniteit – niet zomaar een streep onder trekken.”

Dit artikel verscheen eerder in het magazine “WereldWijs” van Flanders Investment and Trade.

Meer info: www.flanderstrade.be