Thuiswerken in het buitenland? De fiscus kijkt mee
Met een laptop onder de arm bouwen steeds meer Belgen een bestaan op in het buitenland. Het is maar de vraag of ze ook Belgische belastingen en gezondheidszorg kunnen meenemen in hun reiskoffer.
Hoe zalig moet het zijn om te kunnen werken vanop een Toscaanse berg of vanuit een Canadees woud? Dat is wat de moderne nomaden denken. Ze kiezen voor het avontuur, verlaten België en bouwen elders een nieuw bestaan op. Ze hebben genoeg aan een internetconnectie om van waar ook hun job uit te oefenen.
Het fenomeen is in opmars, merkt de vastgoedwereld. Buitenlanders gebruiken hun Spaanse casa steeds vaker als hoofdverblijfplaats en oefenen vandaaruit hun job uit, zegt Marleen De Vijt, de CEO van Azull - de marktleider voor vastgoed in Spanje. Ze noemt het een van de ondersteunende factoren voor de Spaanse vastgoedmarkt. Elders doen vastgoedexperts dezelfde vaststelling: ‘We zien een grote toename van het aantal gasten dat op zoek is naar langetermijnhuur of van hieruit wil wonen en werken’, zegt Sean Moriarty, de CEO van het Portugese resort Quinta do Lago.
Ook het aantal Belgen dat in het buitenland woont, is de voorbije tien jaar met 37 procent gestegen. 484.701 Belgen wonen in het buitenland, tegenover 352.892 in 2010. Dat cijfer is vermoedelijk een onderschatting, want het gaat alleen om de Belgen die zich registreerden bij een ambassade of consulaat in het buitenland, wat geen verplichting is.
We zien een grote toename van het aantal gasten dat op lange termijn wil huren en van hieruit wil werken.
‘Emigreren naar het buitenland is nochtans een ingrijpende beslissing met veel emotionele en praktische consequenties’, zegt Koen Van der Schaeghe, directeur van Stichting Vlamingen in de Wereld. Een overzicht van de praktische kwesties.
Wie voor langere tijd naar het buitenland vertrekt, moet niet noodzakelijk meteen zijn domicilie verplaatsen. Dat laatste betekent dat u zich uitschrijft uit het Belgische bevolkingsregister. Van der Schaeghe: ‘Dat wordt aangeraden als iemand minstens 12 maanden in het buitenland verkeert. Vanaf 24 maanden is het sowieso verplicht.’ U kunt zich na 12 maanden in het Belgische bevolkingsregister laten inschrijven als tijdelijk afwezig. Het grote voordeel is dat het administratief veel makkelijker is om zich weer volwaardig in te schrijven in het bevolkingsregister, als het verblijf in het buitenland tegenvalt.
Wilt u toch meteen uw domicilie naar het buitenland verhuizen, dan moet u voor uw vertrek bij het gemeentebestuur een schrapping uit de bevolkingsregisters aanvragen. ‘Aan Belgen die hun domicilie verplaatsen naar het buitenland raden we altijd aan zich ook te registreren bij het Belgische consulaat of de ambassade in hun nieuwe thuisland’, zegt Van der Schaeghe. Alleen dan kunt u rekenen op administratieve bijstand, zoals de afgifte van een identiteitskaart, consulaire bijstand in geval van nood of een gemakkelijker afgifte van reispaspoorten.
De fiscus weet waar u woont
Dat u in het buitenland woont, betekent niet noodzakelijk dat u geen belastingen meer moet betalen in België. Bent u tijdelijk uitgeschreven uit het bevolkingsregister? Dan verandert amper iets. U moet nog altijd een belastingaangifte invullen, al zal u in uw aangifte ook de inkomsten van buitenlandse oorsprong moeten aangeven. Woont u in Italië, waar u als freelancer websites bouwt? Dan moet u die inkomsten in België aangeven. Van der Schaeghe: ‘De kans bestaat dat u in het buitenland ook al werd belast op die inkomsten. In principe zal de Belgische fiscus een vrijstelling verlenen voor die inkomsten, als België een dubbelbelastingverdrag met dat land heeft.’
Emigreren naar het buitenland is een ingrijpende beslissing met veel emotionele en praktische gevolgen.
Bent u definitief uitgeschreven uit het Belgische bevolkingsregister? Wie in het buitenland is gedomicilieerd en geen inkomsten meer heeft in België moet niet langer een belastingaangifte indienen. Toch gebeurt het geregeld dat wie zijn hebben en houden naar het buitenland verhuist de financiële banden met België niet helemaal doorknipt. Vanop uw berg in Toscane kunt u nog altijd opdrachten uitvoeren voor Belgische opdrachtgevers. Of misschien hebt u uw woning in België niet verkocht, maar verhuurt u die. De inkomsten daarvan moet u in België aangeven via een aparte belastingaangifte voor niet-inwoners.
Bye bye Belgische gezondheidszorg?
In Europa moet een onderscheid worden gemaakt tussen mensen die als gepensioneerde verhuizen en mensen die naar het buitenland gaan om te werken. ‘Als gepensioneerde blijft u ook na de verhuizing ten laste van de Belgische sociale zekerheid. U kunt dan vanuit pakweg Portugal terugkomen naar België om zich hier te laten opereren op kosten van de Belgische sociale zekerheid’, zegt Wim Vermeulen, advocaat bij Cazimir. De Belgische sociale zekerheid betaalt ook ingrepen in Portugal terug, maar wel volgens de lokale regels. ‘Die zijn vaak minder gunstig dan in België, waardoor het vaak aan te raden is een bijkomende verzekering af te sluiten.’
Wie naar het buitenland verhuist om er te werken, wordt niet langer gedekt door de Belgische sociale zekerheid. ‘Globaal is het zo dat wie in een land geen bijdragen betaalt er geen recht heeft op sociale zekerheid. Dat is het werkstaatprincipe. Als je geen bijdragen betaalt in België, kan je niet verlangen dat je iets van België in ruil krijgt. Belgen krijgen ongelooflijke cadeaus, maar de liefde is niet onvoorwaardelijk’, zegt Van der Schaeghe.
Als gepensioneerde blijft u ook na een verhuizing naar het buitenland ten laste van de Belgische sociale zekerheid.
Werkt u in een ander Europees land, dan valt u daar onder de sociale zekerheid. U kunt dus niet snel terugkeren naar België om hier op kosten van de sociale zekerheid medische ingrepen te ondergaan. Let wel: voor detachering geldt een uitzondering. Wie door zijn werkgever vanuit België naar het buitenland wordt gestuurd om er een bepaalde periode te werken, blijft onderhevig aan de Belgische gezondheidszorg.
Buiten Europa is de kwestie van de gezondheidszorg nog een stuk prangender. Van der Schaeghe: ‘Wereldwijde globetrotters spelen het best op veilig en kiezen bij voorkeur voor een op-en-top Belgische verzekering.’ Dat kan via de Dienst Overzeese Sociale Zekerheid, die landgenoten een volledige dekking biedt op het vlak van sociale zekerheid (pensioen, ziekte, invaliditeit, medische verzorging en ongevallen) als ze werken buiten de Europese Economische Ruimte en Zwitserland. Vermeulen: ‘Voor wie zich buiten de Europese Unie vestigt, is die verzekering een must. Ik heb al drama’s zien gebeuren bij landgenoten die terugkeerden naar België en niet meteen konden terugvallen op het Belgische sociale vangnet.’
‘WIE IN GRIJZE ZONE BLIJFT HANGEN, KAN VEEL GELD VERLIEZEN’
Wim Vermeulen, advocaat bij Cazimir, begeleidt regelmatig landgenoten die naar het buitenland verhuizen. ‘Zoiets moet heel goed worden voorbereid. Mensen onderschatten vaak de potentiële impact op hun vermogen.’ Knipt u de banden met België door om in Spanje te resideren, dan kunt u maar beter weten dat u daar 23 procent meerwaardebelasting betaalt bij de verkoop van vastgoed. Sommige Spaanse regio’s hanteren ook een heel zware erfbelasting, terwijl u in Portugal belastingvrij kunt schenken. ‘Het komt erop aan hele belangrijke transacties op het juiste moment uit te voeren. Dat kan betekenen dat u voor de verhuizing het best eerst uw successieplanning regelt of vastgoed verkoopt, als dat in de nieuwe woonplaats zwaarder wordt belast. Omgekeerd kan het aangewezen zijn om enkele zaken uit te stellen.’
Vermeulen waarschuwt ook voor wat hij omschrijft als ‘de grijze zone van de verhuizing’. Dat is de periode waarin nog niet alle administratieve hordes zijn genomen, bijvoorbeeld omdat u al verhuisd bent maar in België nog niet alle formaliteiten zijn afgerond of omdat nog niet het hele gezin is mee verhuisd. ‘Het komt eropaan die periode zo kort mogelijk te houden en daarin geen belangrijke transacties te doen. Anders dreigt zowel België als uw nieuwe gastland belastingen te claimen op dezelfde transactie.’
Dit artikel verscheen eerder in De Tijd
