'Na tien jaar sta ik nog versteld van dit land'

Het was de liefde die Rob Walbers naar Japan bracht. Liefde voor het land, maar ook voor een vrouw. Vandaag woont de Limburgse fotograaf al meer dan tien jaar onder de Rijzende Zon, en het zit er niet naar uit dat daar snel verandering zal inkomen. 'Het leven is hier zo goed, dat het moeilijk wordt iets beters te vinden.'

En zeggen dat het eigenlijk de andere kant zou opgaan. Toen Rob Walbers een lange relatie zag aflopen, besloot hij eindelijk dat oude plan om naar New York te verkassen uit te voeren. Maar dat was voor januari. Eerst zou hij met vrienden nog een zomerse reis maken naar Japan. 'En dat heeft het hem gedaan', glimlacht de fotograaf nu. 'Het land blies me volstrekt omver. Er was niet alleen die cultuur, maar ook de mensen zelf. En dan meer bepaald, om héél eerlijk te zijn: één specifieke madam.'

'Ik kwam haar tegen op een undergroundfeestje in Osaka. We raakten aan de praat, en 's anderendaags spraken we alweer af, voor een koffie. En toen liep de reis af, en stond ik een week later alweer in Japan. Het excuus was een fotoshoot, maar die was op zijn beurt ook maar een uitvlucht om haar terug te kunnen zien. Aangezien ik de taal niet sprak, had ik immers een tolk nodig. Op het einde van die trip was ik tot over mijn oren verliefd. Op haar, maar ook op het land. Terug thuis heb ik haar gebeld, en gevraagd wat ze er van dacht als ik het New Yorkplan liet varen, en in de plaats naar Japan afzakte.'

Wat hem zo raakte? Walbers moet niet lang nadenken. 'Het respect waarmee mensen met elkaar omgaan, en hoe dat het hele dagelijkse leven beïnvloedt. Je merkt het aan alles: het netjes aanschuiven voor de trein, de vriendelijkheid, het behulpzame, … Je kunt er op café je portefeuille of iPhone op tafel laten liggen, een half uur later zal ze er nog altijd liggen. Je kunt dan denken dat dat een idealisering van je vakantiebestemming is, die je altijd hebt, maar neen: na tien jaar sta ik er nog altijd versteld van.'

En dat hij in België een gevierde rockfotograaf was, en in Japan zichzelf moest heruitvinden? Ach.'Het was wel zo. Eerst woonde ik in Osaka, waar op muzikaal gebied erg weinig gebeurde. Het was dus al snel duidelijk dat ik mijn Belgisch ritme van drie of vier concerten per week niet kon aanhouden. Ik kende ook niets van de lokale rockscene, en had dus ook geen klanten om dat soort foto's af te nemen. Dat was niet erg, ook in België was ik me al aan het oriënteren richting portret- en modefotografie. Door een agent te vinden die voor mij werk kon scoren, ben ik uiteindelijk in het modewereldje beland.'

'Zo kwam ik al snel in het strenge Japanse werkritme terecht van zeven dagen op zeven beschikbaar zijn, weinig vakantie hebben. Daar moet je wel wat in mee willen gaan, maar als freelancer kan ik op de dagen dat ik geen shoot heb wel op mijn eigen tempo werken. Het zou veel harder zijn als ik hier een gewone bureaujob zou moeten aanhouden. En het stimuleert ook wel, hoe iedereen hier hard werkt. Ik vind het ook niet erg om te peren, ik haal er veel voldoening uit.'

En zo introduceerde de fotograaf ook een stukje Limburg in Japan. Walbers lacht. 'Toen ik mijn agent leerde kennen, begon hij terloops over één van mijn laatste projecten in België, waarbij ik van die typische kapelletjes was gaan documenteren. Dat kennen ze in Japan natuurlijk niet, en hij vond dat heel romantisch. We hebben toen op voorstel van het voormalige Flanders Center in Osaka een tentoonstelling met die beelden opgezet. Dat ik daar met zo'n project, dat heel erg teruggreep naar mijn geboortedorp Overpelt, kon scoren, was heel erg fijn, want eigenlijk is België hier een grote onbekende. Chocolade, dat weet iedereen, en dan wafels of bier, afhankelijk van de persoon; en dan houdt het wel op. Ze hebben vaak ook geen idee waar ons land precies ligt in Europa. Dat doet je wel beseffen hoe klein ons land eigenlijk is. Tegelijk leeft het hier wel. Belgisch bier is een ding hier, en als ik op de bovenste verdieping van ons shoppingscentrum kom, dat geheel aan chocolade is gewijd, zie ik merken van Belgische chocolade waar ik zelf nog nooit van had gehoord.'

'Gewoon' een buitenlandse vriend

Ondertussen is Walbers al even getrouwd met zijn Asuka. 'Dat hebben we gewoon in Belgiê gedaan, het was niet de bedoeling om ook in Japan iets op te zetten. Op vraag van haar ouders hebben we wel een gezamenlijke fotoshoot gedaan, zoals daar de traditie is, en toen we nadien samen gingen eten, bleek een goeie vriendin van Asuka een verrassingsfeestje op poten te hebben gezet.'

Nochtans trouw je niet zomaar met een Japanse, blijkt. 'Ik was er van uitgegaan dat we zouden gaan samenwonen als ik naar Japan kwam', vertelt Rob. 'Zij woonde echter nog bij haar ouders, zoals veel ongetrouwde Japanners. Elke keer ik daar over de vloer kwam, werd ik voorgesteld als 'gewoon' een buitenlandse vriend die wel eens wilde zien hoe een gewoon Japans gezin leefde. Daar voelde ik wel wat onbegrip over, dat onze relatie niet uitgesproken kon worden. Het is niet dat die mama het niet doorhad dat er meer aan de hand was (lachje), maar vaderlief moest daar precies toch beetje bij beetje op worden voorbereid dat er een vreemdeling in de familie zou komen. (lacht) Achteraf gezien heeft Asuka dat heel goed aangepakt, maar op het moment zelf voelde dat wat vreemd. Ik ben ook nog zijn goedkeuring moeten gaan vragen voor het huwelijk. Daar ben ik flink zenuwachtig voor geweest, want dat moest met de juiste Japanse termen die ik niet helemaal beheerste.'

Botst het soms nog op intercultureel vlak? 'Dat valt wel mee, maar soms kan Asuka wel heel hard opkijken. Japan is een heel hygiënisch land, waar alles wat van buiten komt in principe een beetje vies is. Van zodra je thuiskomt, doe je dus je schoenen uit, en wissel je zelfs van kleren. In het park op het gras gaan zitten, zoals wij zouden doen, gaat daar niet. Er moet altijd een plastiek of een dekentje tussen. Of nog zoiets: chocolade eieren in het gras verbergen, zoals mijn broer dat voor zijn kinderen doet, zou hier ondenkbaar zijn. En ja, dat merkt ze dan wel op.'

Of hij zelf niet wat gejapaniseerd is in al die tijd? 'Je moét wel. Als je dat kunt, kun je hier blijven hangen, anders hou je het niet vol. Er is geen middenweg. Het is aanpassen en volgens de regels spelen, of niet. In dat opzicht heb ik me waarschijnlijk meer aangepast dan ik besef of zou willen toegeven. Het is een land met veel regels, dat merken vrienden die op bezoek komen altijd meteen op. Eenmaal je daar in zit, valt het echter wel mee. Je rolt daarin, en als je de regels volgt gaat alles heel gemakkelijk. Het zorgt er net voor dat alles hier zo op wieltjes loopt. En uiteindelijk leef je – zeker in Tokyo – met heel veel mensen op een enorm klein oppervlak. Als iedereen zijn eigen ding doet zou het pure chaos zijn.'

Zou hij ooit met Asuka naar België kunnen verhuizen? Het is niet ondenkbaar, geeft de fotograaf toe. 'We praten daar wel over, maar concrete plannen zijn er niet echt. Asuka heeft ooit eens een jaar in Australië gewoond, en had voor mijn komst plannen om naar Canada te verhuizen, dus zij kan eender waar wonen. Op dit moment zitten we echter nog goed in Tokyo, maar als dat niet langer zo is, is België morgen ook beslist. Al zou ik persoonlijk Mexico of alsnog New York een grotere uitdaging vinden (lachje). Maar in alle eerlijkheid? Het leven in Japan is zo goed, dat het moeilijk zou zijn om dit te overtreffen.'