Met pensioen in het buitenland

De redenen verschillen misschien, maar wat vaststaat is dat een recordaantal Belgen van hun pensioen genieten in het buitenland. In vijftien jaar tijd verdriedubbelde het aantal pensioenen dat aan Belgen in het buitenland werd uitbetaald en de opmars lijkt niet te stoppen.

Cijfers

De Rijksdienst voor Pensioenen publiceert elk jaar een uitgebreid rapport van al hun statistieken. Op 1 januari 2018 werd aan maar liefst 51.369 Belgen in het buitenland een pensioen uitbetaald. 80 % van hen blijft binnen de Europese Unie, een vijfde trekt verder weg. De overduidelijke nummer één bestemming is Frankrijk, waar maar liefst 20.828 gepensioneerde Belgen wonen.

Aanvraagprocedure

De aanvraagprocedure is afhankelijk van je omstandigheden. Woon je in België, breng dan ongeveer twee maanden voor vertrek naar het buitenland het gemeentebestuur van je woonplaats op de hoogte en geef je nieuw adres door.

Woon je al in het buitenland en heb je daar ook gewerkt, kijk dan eerst even na of België een overeenkomst sloot met je gastland over sociale zekerheid (dat is het geval in meer dan 100 landen wereldwijd). In dat geval moet je je pensioen aanvragen bij de lokale bevoegde instelling voor sociale zekerheid, die vervolgens de Belgische pensioendienst contacteert voor de berekening en uitbetaling van je pensioen.

Is er geen bilateraal verdrag of heb je nooit gewerkt in het land waar je woont, dan kan je je Belgisch pensioen rechtstreeks aanvragen bij de Rijksdienst voor Pensioenen door een schriftelijk verzoek in te dienen.

Wat in het geval van een internationale loopbaan?

Heb je in verschillende landen gewerkt, dan bestaat de kans dat je in elk van die landen pensioenrechten hebt opgebouwd. Vraag in dat geval je pensioen aan in het land waar je woont of waar je laatst gewerkt hebt. Dat land is verantwoordelijk voor de verwerking van de aanvraag en het samenbrengen van de informatie over de opgebouwde rechten in de landen waar je gewerkt hebt. In sommige landen stuurt de pensioeninstantie je een aanvraagformulier voordat je de pensioenleeftijd van dat land bereikt. Ontvang je het niet, neem dan contact op met de pensioeninstantie om te vragen of zij het je automatisch sturen.

Levensbewijs​

Elk jaar krijg je van de Federale Pensioendienst een “levensbewijs” toegestuurd. Dat is een formulier dat je moet laten invullen en terugsturen zodat je pensioen blijvend uitbetaald wordt. Als je in Frankrijk, Nederland of Duitsland woont, krijg je in principe geen levensbewijs meer omdat persoonsgegevens elektronisch worden uitgewisseld.  

Bij een overlijden wordt, anders dan bij inwoners van België, het overlevingspensioen niet automatisch toegekend aan de overlevende huwelijkspartner. Deze moet hiervoor zelf een aanvraag indienen.

Belastingen

Het pensioen dat je in je nieuwe verblijfplaats krijgt, verschilt amper van wat je in België zou krijgen. Enkel de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) wordt niet uitbetaald aan wie in het buitenland verblijft; de overlevingspensioenen, de ouderdoms- en weduwerenten worden wel uitgekeerd.

Ook de belasting verschilt weinig. Wie in een EU-land (of in Liechtenstein, Noorwegen, IJsland of Zwitserland) woont, betaalt enkel een solidariteitsbijdrage op zijn Belgische pensioen en niet op mogelijke buitenlandse pensioenen die hij zou genieten. Voor de Z.I.V.-bijdrage (ziekte- en invaliditeitsbijdrage) het mogelijk om een vrijstelling aan te vragen op voorwaarde dat je geen kosten krijgt terugbetaald uit de Belgische gezondheidskas.

Enkele aandachtspunten

• De pensioenleeftijd kan van land tot land verschillen. In Frankrijk is dat bijvoorbeeld vanaf 60 jaar, in Denemarken vanaf 67 jaar. Woon je in Denemarken en stop je met werken op je 60ste, dan ontvang je tot je 67ste dus enkel het Franse deel van je pensioen.

• In sommige landen moet je een minimum aantal jaren gewerkt hebben voor je aanspraak maakt op een pensioen. Binnen de EU geldt echter “het beginsel van de samentelling van tijdvakken”; bij de berekening van je pensioen wordt rekening gehouden met alle gewerkte jaren op EU-grondgebied. Voorbeeld: in Duitsland moet je 5 jaar gewerkt hebben voor je pensioen kan aanvragen. Heb je echter 2 jaar in Duitsland en meer dan 3 jaar in een ander EU-land gewerkt, maak je toch aanspraak op Duits pensioen voor de twee gewerkte jaren.

• Als je uit een aanvullende pensioenregeling stapt omdat je naar een ander EU-land vertrekt om daar te gaan werken, heb je dezelfde rechten als mensen die in hetzelfde land blijven maar geen premies meer betalen, bijvoorbeeld omdat ze van werk zijn veranderd.

• Pensioenfondsen benadelen soms mensen die naar het buitenland verhuizen, door te weigeren pensioenen uit te betalen, door extra kosten te berekenen of door hen te verplichten rente terug te betalen die tijdens de spaarperiode is opgebouwd. Dit is onwettig - als jou dit overkomt, kan je beroep doen op het Europees Consumentencentrum.

• Als je naar het buitenland verhuist, kan je vorige land van verblijf eisen dat je eventuele belastingaftrek terugbetaalt die je hebt gekregen terwijl je daar voor een aanvullend pensioen spaarde. Dit is onwettig - het aanvullend pensioen moet dezelfde belastingbehandeling krijgen als aanvullende pensioenen die worden betaald aan inwoners van dat land. Ook in dit geval kan je terecht bij het Europees Consumentencentrum.

Overzeese Sociale Zekerheid

We geven hierbij ook nog even speciale aandacht voor de het systeem van de Overzeese Sociale Zekerheid. Als je buiten de Europese Economische Ruimte werkt als expat en toch graag onder Belgische Sociale Zekerheid wil vallen, kan je je vrijwillig aansluiten bij OSZ en zo blijven pensioenrechten opbouwen onder het Belgisch systeem. Dit is een interessant systeem voor landen die geen pensioensysteem en/of hele dure medische verzekeringen hebben.

Digitalisering

Ook de Belgische overheid wordt digitaler. Heb je een Belgische identiteitskaart? Dan kan je met een eID-lezer of de itsme-app inloggen op je persoonlijk dossier via de website mypension.be. Daar vind je een overzicht van je opgebouwd wettelijk pensioen, aanvullend pensioen en pensioenbetalingen en kan je dus zo zelf je pensioen berekenen. Ook een wijziging van je rekeningnummer kan je daar doorgeven.

Contact opnemen met de Rijksdienst voor Pensioenen

Rijksdienst voor Pensioenen, Zuidertoren, 1060 Brussel
https://www.sfpd.fgov.be/
+32 78 15 17 65
Wanneer je in Frankrijk, Duitsland of Luxemburg woont, kan je ook terecht op één van de zitdagen op locatie. Data en uren vind je op bovenvermelde website.