Londen na de Brexit: waarom zou ik hier willen blijven?
Pieter Verstuyf studeerde af in 2012, de gevolgen van de financiële crisis waren toen nog altijd duidelijk merkbaar op de Belgische arbeidsmarkt. “Ik ben meteen vertrokken naar Londen, daar ging het veel vlotter om een goede job te vinden in de marketingsector.”
Londen als melting pot
“Londen is een heel levende stad, een echte melting pot van immigranten. Je vindt hier een ongelooflijke poel van topprofielen. Zeker voor starters is het een heel interessante werkcultuur; het is enorm hard werken, maar je leert ongelooflijk veel en krijgt snel kansen. Ik kreeg hier na mijn eerste jaar meer verantwoordelijkheid dan na vijf jaar in België het geval zou zijn in een vergelijkbare positie.”
Brexit
“Voor het Brexitreferendum was de sfeer best positief; niemand verwachtte dat het écht zou gebeuren. Als Belg was ik wel op mijn tenen getrapt en voelde ik me sterk geviseerd; de focus lag zo hard op immigranten, terwijl ik heel wat meer belastingen betaal dan de gemiddelde Brit en het gevoel heb bij te dragen aan de Britse samenleving. Daar werd niet over gesproken, dat het veel Europees talent raakt. Ik heb indertijd mijn baas overtuigd om tegen de Brexit te stemmen, hij had de kwestie nog niet uit die hoek bekeken. De berichtgeving, zeker in de Britse pers, was zeer eenzijdig.
Na het sluiten van de stembussen, toen geleidelijk aan bleek dat het de slechte kant op ging, ben ik de hele nacht wakker gebleven om de resultaten te volgen. Op dat moment wilde ik écht vertrekken. Toen de uitslag definitief was, zijn we met ons team naar het park gegaan voor wat oorspronkelijk een teamdag zou zijn. We zagen huilende Britten, zeker in kosmopolitisch liberaal Londen (waar 80% tegen Brexit stemde), heerste een enorme teleurstelling.
Het is vreemd; mocht het referendum 2 jaar later opnieuw gehouden zijn dan was het resultaat volledig anders geweest. Maar er is geen enkele poging geweest om wettelijke middelen aan te spreken, het referendum over te doen of de Brexit tegen te houden. Ik heb enkele protestmarsen meegemaakt, maar dat was eerder een gezellig samenkomen dan een echt protest.
De weinige tegenstemmen werden al snel vervangen door constructieve pogingen om de scheiding zo zacht mogelijk te laten verlopen. “We gaan niet moeilijk doen en alles diplomatisch houden”, proberen een soort Zwitserse of Noorse stijl van samenwerking met de EU uit de brand te slepen.”
Wat nu?
“Mensen proberen er niet te veel meer bij stil te staan. Wat gebeurd is, is gebeurd en nu moeten we verder. Dat is een voorbeeld van die Britse mindset; niemand op de tenen trappen, de uitslag wordt aanvaard ook al weten we dat het referendum niet bindend was.
“In kosmopolitisch liberaal Londen heerst een enorme teleurstelling.”
Mijn persoonlijke vrees is dat de kosmopolitische bubbel van Londen, een soort grote mengelmoes met veel integratie, op termijn gaat verdwijnen. Veel expats wachten af wat dit jaar gaat geven, anderen zijn intussen definitief vertrokken. Ook veel Britten die al lang in het buitenland woonden, beslisten intussen niet meer terug te keren naar een samenleving die veel racistischer en kapitalistischer aan het worden is. Kijk maar naar Brussel, waar extra personeel moest worden aangeworven om de vele nationaliteitsaanvragen van de Britten te behandelen naar aanloop van de Brexit.
Nationaliteit is voor sommigen iets praktisch, maar voor de meesten is het een identiteitsvraagstuk, zeker voor zij die een buitenlandse carrière hebben. Ook ik twijfel erover, het kan handig zijn om een tweede nationaliteit te hebben, maar wil ik het wel? Daarnaast is het een duur en lang proces, je kan na 6 jaar legaal verblijf een aanvraag doen die je 1.500 pond kost.”
EU Settlement Scheme
“Voor buitenlanders die al voor de uitstap in het Verenigd Koninkrijk verbleven, werd een speciale procedure in het leven geroepen. Via het “EU Settlement Scheme” konden ze zich laten regulariseren om ook na 31 december 2020 legaal te verblijven en werken.
Informatie hierrond werd door de overheid niet actief verspreid onder de expats. Geen informatiecampagnes, geen brief van de gemeente, geen opsomming van mijn verplichtingen, … Ik ben vooral geïnformeerd door mijn werkgever, die natuurlijk zo snel mogelijk alles in orde wilde krijgen voor zijn buitenlandse werknemers. De procedure verliep zeer vlot voor mij, omdat ik in het perfecte plaatje paste waarop deze procedure was ontworpen: ik ben vanaf het begin in orde geweest met mijn domicilie, heb hier onafgebroken en meer dan 5 jaar gewerkt en al mijn belastingen betaald. De registratie duurde voor mij maar 2 minuten.
Maar de procedure hield geen rekening met afwijkende situaties: iemand die 4 jaar werkt, een half jaar naar zijn thuisland terugkeert en dan terugkomt werd afgewezen. Of niet-werkende partners die niet getrouwd zijn met een Brit. Of mensen die hier niet geregistreerd waren bij de gemeente, wat heel vaak voorkomt.
Een systeem van identiteitskaarten bestaat hier niet, dus het is moeilijk om aan te tonen dat je legaal verbleven hebt als je dat niet kan staven met je werkgeversverzekering en belastingaangiftes. Voor freelancers is dat een groot kluwen; die zijn pas verplicht belastingen aan te geven van zodra hun omzet 12.500 pond overschrijdt en hebben uiteraard geen werkgever. Velen hebben jarenlang niets moeten aangeven, maar kunnen hun aangiftes dus ook niet gebruiken als bewijsmateriaal voor hun aanvraag.”
Toekomst
“Ik word niet anders bekeken of behandeld sinds de Brexit; al heeft mijn uiterlijk en accent daar veel mee te maken. De meeste mensen die ik ontmoet, gaan ervan uit dat ik Iers ben. Echter: hoe donkerder je huidskleur en hoe specialer je achternaam, hoe meer discriminatie je meemaakt. Dat geldt in het bijzonder voor Oost-Europeanen, tot de derde generatie toe.
Ik voel me wel anders, persoonlijk bedrogen door die extreme focus op immigratie. Waarom zou ik willen bijdragen aan een samenleving die mij eigenlijk niet wil? Terwijl ik vroeger dacht hier heel lang te blijven, ben ik daar intussen aan gaan twijfelen.
Sinds januari ben ik aan de slag bij een Nederlands bedrijf dat hier onlangs een kantoor opende. Ik heb onderhandeld om nog een jaar vanuit Londen te werken, aan een Londens loon. Toen ik mijn huidig loon vertelde aan de persoon die me heeft aangenomen, moest die toch wel eens goed slikken; de lonen in Amsterdam liggen een pak lager. Na dat jaar weet ik nog niet waar het heen gaat, verhuizen naar Nederland zou er wel eens goed in kunnen zitten. Door de job, maar ook door de Brexit.”
LEVEN EN WERKEN IN LONDEN
Wonen
“Londen heeft alles, een kosmopolitische wereldstad waar alles kan en je nooit genoeg tijd hebt. Maar het komt met een prijs. Je werk verliezen in Londen is rampzalig; de huurprijs voor een studio is hier gemakkelijk 2.000 pond per maand. Sparen voor een eigen woning zit er voor de meesten niet in; je ziet dat mensen Londen verlaten en naar steden zoals Birmingham trekken wanneer ze aan een eigen woning en een gezin beginnen te denken. De leeftijd om kinderen te krijgen ligt hier dan ook een pak hoger dan elders. Het is gewoon onmogelijk te bolwerken door de woningmarkt.
Het is een soort tikkende tijdbom wanneer je afstudeert: je moet zo snel mogelijk opklimmen en zo veel mogelijk geld verdienen, zodat je tussen je 30ste en 35ste een gezin kan starten. Je werkt keihard om op termijn een beter leven uit te bouwen voor je familie. Zoniet, vertrek je.”
Werkvloer
“Omdat er zoveel competitie is in Londen, worden HR-afdelingen hier iets anders ingericht dan in andere landen. Dat heet hier het “people team”, dat met je praat in plaats van je regels oplegt. Het is niet zo dat hier meer of harder wordt gewerkt, al wordt de schijn wel hooggehouden. Het grootste verschil is dat er veel meer geld is. Door die budgetten trek je talent aan dat je elders niet vindt. Ik werkte op projecten met een marketingbudget van 10 miljoen per jaar, en dat waren geen uitzonderingen. Zoiets vind je gewoon niet in België, noch de werknemers die weten hoe ermee om te gaan. Wat wel verschilt: loon is hier gewoon loon, zonder extralegale voordelen, en in je eerste twee jaar kan je heel gemakkelijk ontslagen worden.
In mijn ogen is hier veel tijdsverlies op de werkvloer, er gebeuren heel veel “babbeltjes”. Voor een vergadering van start gaat, is er al een informele voorbereidende zijvergadering geweest. Zo zijn de beslissingen eigenlijk al op voorhand vastgelegd, zodat niemand voor verrassingen komt te staan of op de tenen wordt getrapt. Dat is een moeilijke dynamiek, zeker voor een Belg. Hier heerst een “consensus based approach”. Britten hebben een heel zachte, indirecte stijl van samenwerken. Zeker in het begin kreeg ik vaak de opmerking dat ik veel te ruw, te direct was.
Het netwerken, de connecties en grote beslissingen worden echter in de pub gemaakt. Na de kantooruren gaat daar de werkdag gewoon door – al lijkt het alsof je gewoon “pinten gaat pakken” met je collega’s. Je leert er mensen kennen die je de dag erna mailt met een zakelijk voorstel. Op het dakterras van onze lokale pub heb ik met de CFO onderhandeld om een extra persoon aan te nemen in mijn team. Dat zijn dingen die tijdens de officiële werkuren niet lukken, door het moeilijke thema maar ook door de afstandelijkheid op de werkvloer – die verdwijnt bij een glas. Die pubcultuur op zich verbaasde me niet zo als Belg, wel dat er niet gegeten wordt. “Eating is cheating” is hier een gebruikte uitdrukking. Die grotere pint glasses op een nuchtere maag, daar moet je toch wat op trainen in het begin.
Work-life-balance is een moeilijk woord hier. Er wordt veel over gepraat, maar als je om vijf uur van je werk naar huis gaat in plaats van naar de pub, zal je de impact voelen op je carrière.”
