Hoe word je digital nomad?

Eind oktober mochten we sprekers Filip Declercq (Expat&Co) en Stefan Willems (digital nomad) verwelkomen in een webinar. De opname daarvan (maar liefst 2,5 uur) kan je herbekijken op onze website. Hieronder lees je alvast een samenvatting.

Een laptop en een WIFI-verbinding

Is een laptop en een WIFI-verbinding echt voldoende? Volgens sommigen wel; zij vertrekken gewoon en werken online. Ze gaan ervan uit dat thuiswerk ook in het buitenland hetzelfde is, behalve misschien de sterkte van je WIFI-signaal.

Er is iets van aan; met een minimum aan bezittingen kan je zoals backpackers de wereld rondtrekken. Hier moeten we het onderscheid maken tussen een workation (een soort werkvakantie in het buitenland), hybride werken (deels in België, deels in het buitenland) en “echte” digital nomads, die geen vaste thuisbasis hebben.

Maar er zijn veel uitdagingen aan deze levensstijl zowel emotioneel (eenzaamheid, heimwee, risico op burn-out) als praktisch (een internationale ziekteverzekering die alles dekt, naleven van wetgeving rond fiscaliteit, sociale zekerheid en werkvergunningen).

Een goede voorbereiding en realistische inschatting van het leven als digital nomad is uiterst noodzakelijk.

Fiscale aspecten

Waar betaal je belastingen? Die vraag is niet eenduidig te beantwoorden, omdat er te weinig fiscale expertise over bestaat en het momenteel een grijze zone is.

Fiscaliteit begint met het algemeen begrip “inwoner”, dat zowel op natuurlijke personen als vennootschappen slaat. Als dit de basis is van elke vorm van fiscaliteit, dan wordt de hamvraag: waar ben je als digital nomad inwoner? Ben je uitgeschreven in België? Ben je (tijdelijk) ingeschreven in het gastland?

Een onderneming kan hierin fiscale stabiliteit bieden. Heb je een Belgische onderneming? Dan betaal je nog steeds belastingen in België. Maar ook andere opties zijn mogelijk, bijvoorbeeld het oprichten van een digitale onderneming in Estland. BTW betaal je dan weer op verschillende plaatsen, afhankelijk per land van facturatie en leveringen. Soms kunnen dubbelbelastingverdragen meer duidelijkheid bieden.

Mocht je ooit terugkomen naar België, kan je ook niet zomaar geld "importeren", Belgische banken hebben namelijk de verplichting om na te gaan waar geld vandaan komt, in het kader van strenge antiwitwaswetgeving.

Eén ding is zeker: een land zonder belastingen bestaat niet.

Sociale zekerheid

Sociale zekerheid draait niet alleen om ziektekosten. Ook pensioenopbouw, kinderbijslag en werkloosheidsuitkering zitten hier in vervat. Om onder een systeem van sociale zekerheid te vallen, betaal je bijdragen. Hier stellen volgende vragen zich: welk land kan betaling opeisen? Onder welk systeem val je? Kan je sociale rechten openen in het land waar je verblijft? Welk stelsel is van toepassing en voor welke duur? Is er een wachttijd om rekening mee te houden?

Er zijn drie wettelijke zones:

• Europese Economische Ruimte (EER) + Zwitserland: hiervoor bestaat een Europese verordening
• Bilaterale verdragen: bijvoorbeeld met Turkije, Marokko, Japan, Korea, Australië, VS, Canada, …
• Rest van de wereld: geen verdragen of toepasselijke wetgeving

Verblijf je binnen de EER of Zwitserland, dan zijn er enkele duidelijke vuistregels:

• Slechts één land kan sociale zekerheidsbijdragen innen
• Lex loci laboris: de wet van het werkland is van toepassing
• Sociale zekerheidsrechten geopend in één Lidstaat, worden samengevoegd in de tijd (cumulatie tijdvakken)
• Er is een verbod op dubbele uitkeringen
• Er is een export van sociale zekerheidsrechten mogelijk van het ene naar het andere land

Bilaterale verdragen zijn een heel stuk complexer en dienen per land en per overeenkomst bestudeerd te worden. Sommige landen omvatten minder takken van sociale zekerheid dan andere, sommige overeenkomsten gelden niet enkel voor werknemers maar ook voor zelfstandigen.

Verzekeringen

Ga je buiten de grenzen van Europa aan het werk als digital nomad, dan kan je bij de Belgische sociale zekerheid aangesloten blijven via de Overzeese Sociale Zekerheid. Die dekt tot 75% van je ziektekosten en desgewenst ook arbeidsongevallen, invaliditeit en pensioenrechten. Wens je tot 100% dekking te gaan, dan biedt Expat&Co als enige Belgische verzekeraar een top-up plan aan.

Community vinden

Stefan benadrukt hoe belangrijk het is om contact te leggen met anderen. Digital nomads komen in alle vormen en hebben alle leeftijden. Een makkelijke manier om mensen te leren kennen die net zoals jou digital nomad zijn, is om in cowork spaces te gaan werken. Zeker in het begin kan je veel eenzaamheid ervaren en dat kan een veilige haven zijn om je avontuur te starten.

Ten slotte wordt alles gemakkelijker als je flexibel bent. Het leven is goedkoper als je je niet vasthoudt aan een vast reisplan, maar de buitenkansjes boekt om te reizen. In Turkije is het in het laagseizoen goed vertoeven tegen minieme prijzen. Ook je werkagenda wordt beter: je kan ervoor kiezen enkele maanden hard te werken, en daarna een tijd helemaal niet te werken. Je hebt weinig nodig en krijgt volledige controle over je agenda.