Ellen Caen - Advocate van de toekomst

Ellen Caen is intelligent, flexibel en veerkrachtig. Ze had al drie jaar werkervaring toen ze opnieuw ging studeren. Niet zomaar aan een universiteit, maar aan Berkeley, één van de strafste ter wereld, en dat dankzij een Vlaamse Fayatbeurs. Na afloop ging ze terug aan de slag bij haar werkgever Eubelius. Het is behoorlijk Amerikaans om zich na een eerste praktijkervaring verder te verdiepen. Nodeloos te schrijven dat ze met veel extra bagage terug kwam. Ze specialiseerde zich in digitaal recht en zoekt in haar job maatschappelijke relevantie. 

Schot in de roos

Ellen is lid van het digital en commercial team van het advocatenkantoor Eubelius en legt zich toe op geschillenbeslechting en datarecht in het bijzonder. In het academiejaar 2022-2023 studeerde ze aan de prestigieuze universiteit van Berkeley. En dat bleek een schot in de roos. “Ik kon geen betere keuze maken, want Californië blijft het wereldwijde epicentrum voor technologische ontwikkeling. Ik heb er dan ook niet enkel gefocust op mijn eigen juridische vakgebied, maar kreeg ook inzichten in de vele innovatieve toepassingen die ons in de nabije toekomst zullen overspoelen. Dankzij het grote aantal conferenties en netwerkmomenten breidde ik bovendien moeiteloos mijn netwerk uit.”

Nieuw tijdperk

“Het jaar heeft een bijzonder grote impact gehad. Studeren in het buitenland is altijd wel een droom geweest, maar het idee om aan Berkeley te studeren kwam wel pas toen ik in de advocatuur aan de slag was. Het is wereldwijd één van de beste universiteiten in mijn vakgebied. Ik wilde eerst extra kennis opdoen. En dat was geen overbodige luxe, want we staan aan het begin van een nieuw tijdperk. Er komt zoveel wetgeving op ons af rond open data, artificiële intelligentie, … waarin ik mij wou verdiepen. Dit kunnen doen in een internationale omgeving was voor mij een eyeopener.”

Amper rechtspraak

Het toekomstige belang van Ellens vakgebied is niet te onderschatten. Eerder dit jaar werd de Artificial Intelligence Act goedgekeurd, de eerste Europese wetgeving met wereldwijde impact die regels vastlegt voor de ontwikkeling, het op de markt brengen en het gebruik van AI-systemen. “13 maart 2024 vormt een mijlpaal voor artificiële intelligentie. We bevinden ons echt op een kantelmoment. Toen ik in Gent rechten studeerde, was die focus er nog niet – er was ook amper rechtspraak – maar vandaag zijn privacy en AI alomtegenwoordig. Ik leerde weliswaar veel uit de praktijk, maar ik wou ook academische achtergrond. De technische vakken voegde ik toe om mijn blikveld te verbreden.”

Silicon Valley

“Studeren in het hart van Silicon Valley was een droom, maar ik wou niet tien jaar lang mijn studies afbetalen. De toegangsprijs tot dergelijke topinstellingen is niet vanzelfsprekend. En dat is het mooie aan de Fayatbeurs, het studeren aan een topuniversiteit zonder een schuldenberg op te bouwen. Eerder probeerde ik al om een andere beurs te krijgen, maar dat is toen niet gelukt, ook al was ik toegelaten aan meerdere universiteiten. Zonder financiële ondersteuning bleek dat onbegonnen werk. Het ene kon voor mij niet zonder het andere.” Ellen gaf echter niet op, greep de nieuwe kans en behoorde zo na de selectieprocedure tot de eerste lichting Fayat-laureaten. 

Grondrechten

“Ik ben teruggekomen als een grotere specialist in mijn vak. Hoewel de interesse in AI groeit, worden de gevolgen wellicht nog onderschat. Niet iedere organisatie denkt evenveel impact te ervaren. Nochtans bewegen sommige bedrijven zich op glad ijs en komen ze op gespannen voet te staan met een aantal grondrechten, zoals privacy en discriminatie. Denk aan CV-software die een rangorde zou maken op basis van bepaalde karakteristieken of instellingen die kredietwaardigheid beoordelen met hulp van AI. Het risico zit hem in het eventuele schenden van grondrechten. Veel organisaties beseffen dat niet of verwachten niet onder toekomstige verplichtingen te vallen. Denk aan datakwaliteit of transparantiemaatregelen.”

Brussels effect

“AI zal een blijvende impact hebben op het dagelijks leven van individuen, organisaties en bedrijven. Samen met een collega-expert op kantoor geef ik hierrond advies en wij hopen uiteraard interessante cases op ons bord te krijgen. Hoewel het bij velen nog laag op de prioriteitenlijst staat, ontwaakt er een groeiende markt. De meeste bepalingen treden in werking twee jaar na publicatie. Dat lijkt ver, maar dat is overmorgen. De EU is een voortrekker qua regelgeving. Net zoals bij GDPR zal er een zogenaamd Brussels effect ontstaan, waarbij de Europese instellingen de maatstaf vormen en goede praktijkvoorbeelden leveren waarna andere organisaties hopelijk zullen volgen.”

Praktijkervaring

“Ik voel mij een ambassadeur van het Fayat-programma en wil dat ook graag uitdragen. Ik voel me goed in de publieke sector, tussen het politieke en juridische in. Als juriste werk ik veel van achter mijn pc, maar ik heb geleerd om buiten te komen en publiek te spreken. Het is iets dat we in België minder kennen. Ik raad anderen zeker hetzelfde aan. Omdat ik al werkervaring had, kon ik heel gericht een studie kiezen en ik kon met veel zekerheid zeggen: Berkeley is de beste universiteit voor mij. Ik kan mij inbeelden als je net afgestudeerd bent dat je nog twijfels kan hebben omdat je nog die praktijkervaring niet hebt en niet echt weet dat het in de praktijk even veel zou aanspreken als in theorie.”

Zelfzekerder

“Mijn verwachtingen werden ruimschoots ingelost. Ik ben als een ander persoon teruggekomen. Een verblijf in de Verenigde Staten maakt je zelfverzekerder. Je leert je mening te uiten, want als je dat niet doet, wordt dat gezien als gebrek aan enthousiasme. Ik durf nu duidelijker uit te spreken wat ik denk. In de Verenigde Staten wordt er echt aangemoedigd om ervoor te gaan en je mening te geven. Het is beter om iets te zeggen, zelfs als het misschien fout is, dan om stil te blijven, want daar heeft niemand iets aan. Die mentaliteit heb ik terug meegenomen."