Een kloof die al honderden jaren bestaat

Ook onze VIW-vertegenwoordigers voelen de impact van de Brexit. Brit Beckers woont sinds 1994 in Engeland en is plaatselijk vertegenwoordiger voor Surrey. Ze beantwoordde tal van vragen en verspreidde de nodige informatie voor Vlamingen in het Verenigd Koninkrijk. “Ik krijg intussen bijna een allergische reactie van het woord “Brexit”, zo vaak heb ik het gehoord en gezegd de afgelopen vijf jaar (lacht)!”

Settlement Scheme

Het blijvend juist informeren was echter geen gemakkelijke taak – de informatie veranderde pijlsnel, zeker net na het referendum in 2016. Op sommige vlakken bleven nodige wetswijzigingen maar aanslepen en was er geen juist en duidelijk antwoord op de vele vragen van bezorgde Vlamingen.

Om in het Verenigd Koninkrijk te blijven wonen, konden buitenlanders een speciale status aanvragen via het zogenaamde “Settlement Scheme”. Brit vertelt: “Het is, net zoals bij elke emigratie, een kwestie van jezelf goed te informeren. De Britse overheid was in het begin misschien niet zo proactief naar zijn expats toe, maar je kon daarna toch inschrijven op de speciale nieuwsbrief van de Home Office (Binnenlandse Zaken). De Belgische ambassade heeft ons vanaf het begin zeer goed geïnformeerd. Vanaf dag één zorgden ze voor accurate informatie en kwamen er dagelijks updates op hun website. Er zijn speciale ambtenaren aangeworven om de overgang zo goed mogelijk te begeleiden, zowel op de ambassade als bij de Vlaamse Vertegenwoordiging. Ook de Belgisch-Luxemburgse Kamer van Koophandel organiseerde allerlei infosessies. Maar ik geef toe: het was niet altijd even gemakkelijk om in die hoop beschikbare informatie te zoeken wat je zelf precies nodig had.

Gelukkig hadden we ook een fantastische consul hier in Londen. Ze was zo goed bereikbaar, altijd vriendelijk en bezorgde snel de antwoorden die we nodig hadden. De ambassade organiseerde een info-avond, waarbij iemand van de Home Office informatie kwam geven en een advocaat hielp met het beantwoorden van juridische vragen.De ambassade was ook zeer behulpzaam bij de aanvragen voor het Settlement Scheme. Indien nodig, zorgden ze voor attesten met informatie over de verblijfsplaats en datum van inschrijving van Belgische burgers. Dat hielp enorm om de dossiers snel in orde te krijgen en te laten goedkeuren.

Vele landgenoten verkozen echter om in plaats daarvan de Britse nationaliteit aan te vragen, dit met het oog op een meer permanente en zekere toekomst in het VK. De meesten met gunstig resultaat.”

Splendid isolation

“Ik woon in een buitenstad van Londen en ben iets ouder, dus mijn ervaring is anders dan die van Pieter (zie artikel hiernaast). Het klopt wel dat niemand de Brexit echt had zien aankomen. Iedereen zat gespannen te wachten maar niemand dacht dat een ‘leave’ écht zou gebeuren. We ontmoetten toen een aantal boeren en zij beseften maar al te goed wat er op het spel stond. “Als de subisidies van Europa wegvallen, dan moet ik mijn boerderij sluiten” hoorden we op een avond in de pub. Dat is op het Europese vasteland ook zo, de landbouw is een sector die nu eenmaal niet kan overleven zonder overheidssteun. Het algemene sentiment rondom ons was echter vooral dat het zo’n vaart wel niet zou lopen.

Maar helemaal onverklaarbaar is de uitkomst van het referendum niet, integendeel. Europa wordt in het Verenigd Koninkrijk door een groot deel van de bevolking, vooral ook bij de oudere generatie, al jarenlang met een scheef oog bekeken. “De financiële bijdragen liggen erg hoog en Brussel legt allerlei regels op zonder iets terug te geven. Waar zijn ze in Brussel mee bezig?” klonk het. Maar het gaat veel verder terug dan het aantreden bij de EU. “Splendid isolation” is een term die al gebruikt werd tijdens mijn lessen Engels in de humaniora, 50 jaar geleden, en de nagel op de kop slaat: “we zijn sterker alleen”. Er is weinig voeling met Europa en bovendien is aan de bevolking vanalles voorgeschoteld, waaronder een aantal misvattingen, zo is achteraf gebleken, om hen te overtuigen om ‘leave’ te stemmen.

Het kiesgedrag in het referendum is immers in zekere mate ook een weerspiegeling van historische gebeurtenissen die door de eeuwen heen het verschil aantoonden tussen het rijke zuidoosten, meer bepaald ook Groot-London, en de verpauperde streken in de rest van Engeland.

Daartegenover staat een jongere generatie, dikwijls hoogopgeleiden of wonend in studentensteden, die een andere kijk heeft op dat Europese verhaal. Het is een generatie die kon proeven van een Erasmusuitwisseling, die carrièregericht is en die de voordelen van de EU inziet.

Ook Schotland stemde massaal ‘remain’ – zij willen definitief in Europa blijven en dreigen met een afscheuring. Ook hier is er weer het dilemma : zij hebben Engeland nodig, maar willen liever alleen verder.”

Fier

“Momenteel zijn de Britten erg fier op hun Brexitstatus. Dat uit zich al meteen in deze coronacrisis: Boris Johson heeft alles op alles gezet om een sterke vaccinatiecampagne uit te rollen en het werpt zijn vruchten af. We staan mijlenver voor op de vaccinatiecijfers van Europa. Het versterkt hen die ‘leave’ stemden nog meer in hun overtuiging; het is een eerste sterk resultaat van de scheiding.

Maar er zijn ook andere verhalen, van lege rekken in de supermarkten en ontelbaar veel problemen met import en export. Plots worden producten een stuk duurder. Het zijn pijnlijke gevolgen die langzaam aan de oppervlakte komen. Boris Johnson doet er echter alles aan om te zorgen dat de Britse economie blijft draaien en zal daarvoor dan ook de nodige financiële ondersteuning moeten voorzien.”

Toekomst

“Voor mij zal er weinig veranderen; het aanvragen van mijn Settlement Scheme ging vlot en ik heb al gemerkt dat douane, politie en gemeente gemakkelijk aan die database kunnen om het te controleren als ik naar België reis.” De grootste verandering? “Als mijn man een patrijs heeft geschoten op de jacht, zullen we die waarschijnlijk niet meer zonder de nodige documenten kunnen meenemen op de Shuttle om te delen met onze familie in België (lacht).”