Coronacrisis - De grootste repatriëring ooit [2/3]

Europese samenwerking

“Belgen vergelijken snel met de situatie in buurlanden, maar ook daar kregen ze klachten dat het niet snel genoeg ging. Dit is eigen aan een crisis, zeker als die tegelijkertijd de hele wereld treft. Honderdduizenden Europeanen kwamen wereldwijd vast te zitten. Dat krijg je niet op één, twee, drie geregeld. Gelukkig konden we rekenen op een goede Europese samenwerking. Via het Europees mechanisme voor civiele bescherming konden Europese lidstaten burgers op elkaars repatriëringsvluchten laten meereizen. ”Zo konden we bijvoorbeeld Belgen op de Tsjechische vlucht uit Vietnam laten meereizen. De ambassade in Praag organiseerde vervolgens het busvervoer naar België.”

Beslissen wie mee mag

Zoals elke overheidsdienst heeft ook de FOD Buitenlandse Zaken slechts beperkte middelen, die plots over de hele wereld moesten worden ingezet. Daarom moesten ze strategisch en selectief te werk gaan.

“Onze beslissingen waren gebaseerd op de situatie ter plaatse: het aantal landgenoten, het ontbreken van een alternatief of de sluiting van het luchtruim voor commerciële vluchten, zoals bv. in Marokko het geval was. Om een repatriëringsvlucht te organiseren, moeten we toelating krijgen van de lokale autoriteiten, contact opnemen met luchtvaartmaatschappijen of ze de vlucht willen uitvoeren en rekening houden met het beschikbare budget. In tegenstelling tot wat mensen verwachten, kunnen we niet zomaar een vliegtuig van defensie de wereld rond sturen. Het is een reusachtige operatie geweest, waar we met de middelen die we hadden zeer veel gerealiseerd hebben.”

Kostenplaatje

Wat kost dat trouwens, zo’n repatriëringsvlucht? “Alle vluchten zijn betalend, al komt België voor een groot stuk tussen in de kosten. De heenvlucht wordt door onze overheid betaald, de prijs van de terugvlucht wordt gedeeld onder het aantal inzittenden. In vergelijking met onze buurlanden waren onze vluchten vrij betaalbaar. De vlucht uit Peru kostte voor Belgen € 500, bij onze buurlanden was dat een stuk hoger.

Enkele landgenoten kozen ervoor om niet mee te gaan op de aangeboden vlucht, omdat ze de prijs te hoog vonden of langer in het land wilden blijven. Ons advies was steeds: grijp de eerste kans die je krijgt om terug te keren, want we weten niet hoe de situatie zal evolueren. Sommigen hebben spijt gehad dat ze hun zitje in maart geweigerd hebben, omdat ze maanden later nog steeds vastzitten, maar het is dan te gemakkelijk in de media de schuld af te schuiven op de ambassade.”

Travellers Online

“Al enkele jaren bestaat de website travellersonline.diplomatie.be, waar je je als reiziger kan registreren. Het was in het verleden vaak moeilijk om mensen te motiveren om zich te registreren, omdat ze er het nut niet van inzagen of dachten dat ze naar een risicovrij gebied reisden.

Tijdens de coronacrisis, begon iedereen zich plots wel te registreren en diende het portaal als een extra databank van Belgen in het buitenland, naast de contactlijsten van Belgen die zich bij een ambassade geregistreerd hadden. De ambassade kan u uiteraard enkel contacteren als u zich eerst zelf kenbaar maakt. Dat is tijdens deze crisis een grote misvatting geweest; mensen gaan ervan uit dat de ambassade hen uit zichzelf zal contacteren, zelfs al gaven ze nooit hun gegevens door. De laatste maanden is het portaal veel bekender geworden en zullen mensen ook begrijpen dat het altijd nuttig is zich te registreren op Travellers Online, niet enkel als er risico is op aanslagen of natuurrampen.”

Ook hier was de coronacrisis een harde stresstest. “We zijn al een hele tijd bezig aan de ontwikkeling van een app, die volgend jaar gelanceerd wordt. Je zal er je kunnen registreren, onze reisadviezen lezen en eventueel zelfs je locatie live delen. We werken ook samen met het Instituut voor Tropische Geneeskunde, om de Wanda-app (advies rond reisgeneeskunde) aan de onze te linken.”

Toekomst

Is de FOD Buitenlandse Zaken fundamenteel veranderd door deze crisis? “We zullen in ieder geval bekender zijn bij het grote publiek (lacht). We zijn één van de minst zichtbare departementen, zelfs de ambassades en consulaten zijn enkel bekend bij Belgen die langer in het buitenland verblijven. Diplomatie is nu eenmaal iets wat moeilijk is om over te brengen; het is weinig tastbaar en vrij abstract.

Ik denk dat deze crisis voor ons een goede manier was om onszelf op de kaart te zetten. Daar gaan we nu op verder om ons imago te verstevigen en die bekendheid vast te houden.

Intern heeft de dienst ook een grote digitale sprong gemaakt. Zoals overal verliepen veel vergaderingen via videoconferentie en is gebleken dat we snel kunnen schakelen bij wereldwijde schokken.

Ten slotte verwacht ik ook een blijvende positieve evolutie op communicatief vlak. Het is gebleken hoe belangrijk communicatie is en ik hoop dat onze diplomatieke posten in het buitenland dit blijven aanhouden.”

Lees verder: Coronacrisis - De grootste repatriëring ooit [3/3]